فرش هریس از جمله معروف‌ترین و محبوب‌ترین فرش‌های دستباف ایرانی است. شهرستان هریس یکی از شهرهای استان آذربایجان شرقی است و در فاصله حدود 90 کیلومتری شمال شرقی شهر تبریز قرار دارد. این شهر که در مناطق سرسبز و دیدنی دامنه کوه سبلان واقع شده یکی از مراکر مهم قالیبافی در این استان به شمار می‌رود.
فرش هریس ویژگی‌های منحصر به فرد خاص خود را دارد که باعث شهرت جهانی آن شده است. محبوبیت این فرش به قدری‌ست که بسیاری از کاخ‌های کشورهای اروپایی و آمریکایی مزین به این فرش هستند. در نتیجه می‌توان به جرات گفت که فرش هریس طرفداران زیادی در سراسر جهان دارد. و اما خصوصیات مهم آنها:
دوام:
یکی از مهمترین ویژگی‌های فرش هریس دوام بالای آن است. معمولا عمر این فرش، در صورت استفاده صحیح، بیش از دهه‌ها است. برخی محققین بر این باورند که وجود معادن مس در اطراف منطقه هریس می‌تواند دلیلی برای دوام آنها باشد. این معادن میزان مس موجود در رودخانه‌های منطقه را افزایش می‌دهند و نوشیدن این آب توسط گوسفندان، کیفیت پشم آنها و در نتیجه دوام این فرش را بالا می‌برد.
ابعاد:
فرش‌های هریس معمولا ابعاد مشخصی هم دارند. عمدتا این فرش‌ها در ابعاد 6، 12 و 20 متری تولید می‌شوند. البته این‌ها تنها ابعاد این فرش‌ها نیستند و قالی‌هایی در ابعاد بزرگتر و کوچکتر و همچنین کناره در سایزهای گوناگون نیز می‌توان در فرش‌های این منطقه یافت.
رنگ فرش هریس:
در مورد رنگ فرش‌های هریس باید گفت که غالبا دارای رنگهای تیره و با کنتراست بالا هستند. رنگ‌هایی که معمولا در این فرش‌ها به کار می‌روند قرمز تیره (لاکی)، سرمه‌ای، قهوه‌ای و بعضا بژ است. رنگ آبی نیز به عنوان رنگ متضاد و به صورت خطوطی در میان رنگهای دیگر استفاده می‌شود. البته در نمونه‌های جدیدتر از ترکیب رنگهای دیگری نیز بهره برده می‌شود.
طرح فرش‌ها:
طرح‌های فرش هریس نیز دارای خصوصیاتی است که باید بدان‌ها اشاره نمود. خطوط منحنی در این قالی‌ها بسیار کم دیده می‌شوند. در مقابل، اشکال اسلیمی هندسی و خطوط شکسته در طرح این فرش‌ها از مشخصه‌های اصلی به شمار آنها به شمار می‌روند. از دیگر نکات مربوط به طرح فرش‌های هریس استفاده ار ترنج بزرگ به شکل مربع و مستطیل است. طرح و نقش فرش هریس در عین اصالت، حال و هوایی مدرن نیز به قالی می‌دهد و در نتیجه فرش هریس در دکوراسیون مدرن نیز می‌تواند جایگاه ویژه‌ای داشته باشد.
جنس فرش‌های هریس:
پشم در اغلب موارد پرز فرش هریس را تشکیل می‌دهد. استفاده از پشم دستریس در قالی در گذشته بیشتر بوده است. اما در حال حاضر تنها تولیدات با کیفیت‌تر با پشم دستریس تهیه می‌شوند. فرش هریس از جمله فرش‌هایی است که کماکان با پشم تولید می‌شود و در نتیجه کیفیت خود را حفظ کرده است. تار و پود فرش‌های هریس نیز معمولا از کتان یا همان نخ پنبه است. البته در گذشته و در نمونه‌های قدیمی‌تر از ابریشم نیز استفاده می‌شده است.
نوع گره‌ها:
نوع گره فرش‌های هریس از نوع ترکی است. این نوع گره‌ها معمولا تراکم بافت نسبتا کمی را در فرش ایجاد می‌کنند. به طور معمول تراکم فرش‌های هریس حدود 1000 گره در هر دسی‌متر مربع، یعنی معادل 20 الی 25 رج، می‌باشند. البته نمونه‌هایی ریزبافت‌تر نیز در گذشته تولید شده و همچنان نیز می‌شود.
نوع پرز:
فرش‌های هریس معمولا دارای پرزهای بلندی هستند. این پرزها همانگونه که اشاره شد معمولا از پشم مرغوب و با دوام تهیه می‌شوند. درشتی بافت و پرزهای بلند، در هنگام راه رفتن و نشستن بر روی فرش، احساس خوش‌آیندی را ایجاد می‌کند که در کمتر فرش دیگری می‌توانیم شاهد آن باشیم. در بعضی انواع قدیمی فرش‌های هریس پرزهای ساییده و کوتاه نیز دیده می‌شوند که در اصطلاح به آنها دانه ذرتی می‌گویند، که البته زیبایی خاص خود را دارند.
بدیهی است که مواردی که ذکر شد، برخی از مشخصه‌های معمول فرش هریس می‌باشند و طبیعی است که تمام فرش‌های بافته شده در این منطقه در این چارچوب قرار نمی‌گیرند. نکته دیگر اینکه در نزدیکی شهر هریس، شهرها و روستاهای دیگری همچون بخشایش، مهربان نیز وجود دارند که مردمان آن به تولید فرش مشغول‌اند، اما اغلب تولیدات شهر هریس کیفیت بالاتری نسبت به آنها دارند. شما نیز می‌توانید تجربیات و نظرات خود را در مورد خصوصیات و کیفیت این فرش با ما در میان بگذارید.
همچنین بخوانید : 5+1 دلیل برای خرید فرش دستباف دست دوم به جای فرش ماشینی
